Waar komt koffie nou vandaan?
Er gaan verschillende verhalen de ronde over hoe koffie is ontstaan.
Er was eens een herder, ver ver weg van hier. In het oosten van Afrika, Ethiopië. De herder trok erop uit met zijn vee, als een echte nomade op zoek naar meer. Meer groen, meer groei meer kansen en meer leven. Maar zijn vee was moe, ze legden grote afstanden af door droge vlaktes in de felle zon. Ze hadden het zwaar en moesten vaak rusten. Plotseling vertoonde het vee vreemd gedrag. Ze werden actief en oogden vele malen energieker. De herder merkte op dat dit gebeurde wanneer ze van een specifieke struik aten.
Hij zag bessen hangen en besloot ze zelf ook te eten. Hij wilde kijken of het ook een energiek stimulerende werking op hem zou hebben. De herder proefde de pitten in de bes maar deze waren bitter en niet lekker. Hij gooide ze gefrustreerd in het kampvuur, en toen kwam hem een heerlijke geur tegemoet. Of; de herder besloot de bonen te koken, in de hoop op een beter smaak. Ook dat bleek een teleurstelling, maar hij gaf niet op. Na heel wat experimenteren kwam hij tot het roosteren van de pitten. De geur was erg lekker maar eten was nog steeds vies. Toch gaf het eten van de pitten hem een opgewekt gevoel en liet het hem niet opgeven. Het leek wel een wondermiddel wat voor een hoop energie en een heldere geest zorgde.
Uiteindelijk destilleerde hij het en kreeg een donker drankje, een bijzondere drank wat wij vandaag de dag kennen als koffie.
De geschiedenis van koffie
De koffiegeschiedenis gaat heel ver terug. Laten we zeggen rond het jaar 800. Koffie vindt zijn oorsprong in Ethiopië en is vanuit daar door verschillende stammen meegenomen tijdens trektochten en in Arabië belandt. Daar noemden ze het ‘Qauhwah’, wat koffie betekent of waar het woord koffie van afstamt. Daar zijn ook verschillende theorieën voor. Dat Ethiopië grondlegger is van koffie is uit te wijzen omdat zij als eerste documentatie hebben gemaakt.
Vanuit Jemen heeft de bes nog meer bereik weten te vinden door handelaren. Zij zagen er heil in en vervoerden het stimulerende genotsmiddel alsmaar verder. Ondertussen kwamen in Jemen en omstreken de koffiehuizen als paddenstoelen uit de grond.
Uiteindelijk veroverde de koffieplant ook terrein in Europa. Koffie werd een alsmaar groter handelswaar en moest duur betaald worden. Het werd voornamelijk verhandeld in en vanuit de havenstad bij Jemen, aan de Rode zee en Indische Oceaan.
Koffie en de VOC
In de VOC tijd gingen ze op zoek naar alternatieven. Ze wilden wel zaken en handelen, maar er voornamelijk zelf aan verdienen. Ze slaagden erin een koffieplant mee te smokkelen naar Nederland. De koffieplant belandde in een botanische tuin in Amsterdam waar hij kon groeien.
Vanuit daar werd hij overgebracht naar Java. Het was de bedoeling om daar een eigen handel aan te leggen. De reis van koffie begint met smokkel, religies hebben invloed en het wordt geteeld in een monopolie van de VOC die gepaard gaat met slavernij. De koffieplant gedijde daar goed door het juiste klimaat, locatie en de hoogte. Binnen korte tijd werden er koffieplantages aangelegd en werd ook koffie, naast alle specerijen, een van de meest betekenisvolle handelswaren voor de VOC.
Dit had grote gevolgen voor de omvang en vorm van de slavernij, die tot op de dag van vandaag zoveel mogelijk in de doofpot wordt gestopt door Nederland. Ik zal mijn mening hier verder niet over ventileren, maar eerlijk is het niet.